Apel Fundacji w sprawie śmierci czteromiesięcznego Oskara i bezzasadnego przetrzymywania trzyletniej Leny w pieczy zastępczej.

Sz.P. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk  

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Szanowna Pani Minister! 

Stowarzyszenie i Fundacja Rzecznik Praw Rodziców, realizując swoje statutowe cele, pragnie wyrazić stanowisko w sprawie tragicznej śmierci czteromiesięcznego Oskara, który  odebrany matce w wyniku interwencji służb, zmarł cztery dni po umieszczeniu w pieczy zastępczej.

Do tragedii doszło 15 maja 2025 roku. Pani Magdalena W., matka dwójki dzieci, mająca wyrok ograniczenia wolności za czyn  zabroniony o małej szkodliwości społecznej nie wykonała orzeczonej kary z powodu zaawansowanej ciąży, porodu i połogu. Zamiast wsparcia, spotkała się z bezwzględnością systemu – została siłą zabrana do zakładu karnego, a jej dzieci, trzyletnia Lena i czteromiesięczny Oskar, trafiły do pieczy zastępczej. Chociaż w mieszkaniu obecna była sprawna i zaangażowana w opiekę 71-letnia babcia matki dzieci, a ich 52-letnia babcia wracała z pracy, policja zignorowała możliwość przekazania Lenki i Oskara rodzinie i zdecydowała o ich natychmiastowym odebraniu.

Z relacji przekazanych podczas posiedzenia sejmowej Komisji ds. Dzieci i Młodzieży wynika, że interwencja była prowadzona w trybie art. 58 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Tymczasem sposób działania służb całkowicie naruszył zapisy tego artykułu.

Zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 2 ustawy, w sytuacji odebrania dziecka przez policję, dziecko powinno zostać niezwłocznie doprowadzone przez policję do zawodowej rodziny zastępczej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego. Tymczasem dzieci zostały przekazane pracownikom WCPR, co już samo w sobie nie miało podstawy prawnej. Dodatkowo – rozdzielono rodzeństwo. Lena trafiła do rodzinnego domu dziecka, a czteromiesięczny Oskar został umieszczony w zawodowej rodzinie zastępczej, która nie pełniła funkcji pogotowia. Dziecko zostało więc umieszczone w miejscu nieprzygotowanym do opieki interwencyjnej nad niemowlęciem.

Dnia 19 maja, po czterech dniach od odebrania dzieci i bez  decyzji sądu, Oskar zmarł. Sekcja zwłok wykazała niewydolność oddechową. W dniu odebrania od matki, dzieci zostały przewiezione do szpitala na ul Kopernika i przebadane przez lekarza. Stan zdrowia dzieci był dobry, nie wymagał hospitalizacji ani leczenia.

W całej sprawie złamano liczne przepisy:
– Policja nie doprowadziła dzieci bezpośrednio do odpowiedniego Pogotowia Rodzinnego (art. 58 ust. 1 pkt 2),
– nie powiadomiono sądu w wymaganym 24-godzinnym terminie (art. 58 ust. 3),
– nie umożliwiono rodzinie przejęcia opieki, mimo jej obecności i gotowości,
– nie poinformowano matki o jej prawach, w tym o możliwości odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego lub odroczenia kary.

Niezrozumiałym i nieludzkim aktem było również skucie matki kajdankami zespolonymi na pogrzebie własnego dziecka. Obraz ten pokazuje, jak daleko instytucje państwowe oddaliły się od elementarnego współczucia i zdrowego rozsądku.
Zawiodły procedury. Zawiodła komunikacja. Zawiodło państwo. 

Obecnie Pani Magdalena W. wyszła z zakładu karnego, ponieważ złożyła wniosek o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, o takiej możliwości została poinformowana przez koleżanki z celi.  Matka wyraziła pełną gotowość do natychmiastowego przejęcia opieki nad córką, W tej sytuacji nie zachodzą żadne przesłanki do dalszego utrzymywania pieczy zastępczej .  

Tymczasem zamiast decyzji o szybkim powrocie Leny do domu sąd zlecił badanie więzi emocjonalnej między dzieckiem a matką, co w praktyce odroczyło decyzję o powrocie do środowiska rodzinnego i przedłużyło niczym nie uzasadnioną separację, a opieka rodzinna mogła być zapewniona od zaraz.  Wobec powyższego apelujemy o niezwłoczne połączenie dziecka z matką i bliskimi

Nie pierwszy raz zwracamy uwagę na systemowy charakter tych nadużyć. Nasza Fundacja co roku otrzymuje setki zgłoszeń od rodzin pokrzywdzonych przez bezduszną, nadmierną ingerencję instytucji państwowych w  rodzinę.

Wnosimy o natychmiastowe działania naprawcze:
1. Ustanowienie obowiązku informowania rodziców – także skazanych – o ich prawach i możliwościach prawnych (np. dozór elektroniczny, zakłady karne dla matek odbywających karę z możliwością przebywania z dziećmi).
2.  Wprowadzenie obowiązkowego reprezentanta rodziny obecnego przy każdej interwencji służb.
3. Priorytet dla opieki ze strony rodziny biologicznej.
4. Wprowadzenie sankcji wobec funkcjonariuszy i pracowników instytucji łamiących przepisy chroniące dzieci i więzi rodzinne.
5. Zbadanie oraz osądzenie osób odpowiedzialnych za nielegalne działania, które w konsekwencji doprowadziły do śmierci Oskara.

Nie możemy dopuścić, by tragedia Oskara i jego mamy powtórzyła się w innej rodzinie. Państwo nie może być silne wobec słabych i słabe wobec silnych. Prosimy o osobiste zaangażowanie i inicjowanie niezbędnych zmian.

Z poważaniem,

Marzena Kąkała

Koordynator Telefonu Wsparcia

Do wiadomości:

Rzecznik Praw Dziecka

Rzecznik Praw Obywatelskich

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Ministerstwo Sprawiedliwości