Stanowisko Fundacji dotyczące laptopów dla uczniów czwartych klas szkoły podstawowej.
Sz. P.
prof. dr hab. Przemysław Czarnek
Minister Edukacji i Nauki
Szanowny Panie Ministrze!
Fundacja Rzecznik Praw Rodziców wyraża niepokój w związku z ogłoszonym
w dniu 24 stycznia 2023 roku na konferencji prasowej w KPRM programem darmowych laptopów dla uczniów czwartych klas podstawowych. W imieniu rodziców zwracamy się z wnioskiem o zaniechanie promowania i zachęcania do częstego korzystania ze sprzętu elektronicznego wśród dzieci, co według ekspertów przynosi wielorakie straty dla rozwoju i zdrowia, również psychicznego dzieci. Oczekujemy podniesienia standardów zdrowego żywienia w szkołach i ruchu fizycznego na świeżym powietrzu w ramach promocji zdrowia.
Czas nauki zdalnej, samotne spędzanie wielu godzin dziennie w zamkniętej przestrzeni wirtualnej, spowodował już wystarczająco duże szkody, zarówno w zakresie zdrowia psychicznego jak i ogólnorozwojowym oraz w relacjach społecznych dzieci i młodzieży. W 2021 roku tysiąc czterysta dziewięćdziesiąt sześć dzieci i nastolatków w Polsce próbowało odebrać sobie życie. To prawie dwa razy więcej niż rok wcześniej. W 2022 roku, tylko do września, zarejestrowano już tysiąc pięćset trzydzieści pięć prób samobójczych w tej grupie wiekowej. Eksperci wiążą te ponure statystyki z nadmiernym i wciąż rosnącym czasem niekontrolowanego korzystania przez młodzież z urządzeń elektronicznych i związanego z tym wyobcowania z relacji społecznych.
Aktualne rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (2019 rok) dotyczące czasu spędzonego przed ekranem przez dzieci w wieku od pięciu do siedemnastu lat mówią, że nie powinien on przekraczać dwóch godzin dziennie. Jak pokazują badania z lat 2021/22 przeprowadzone na pięciu tysiącach polskich nastolatków przez Fundację Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii, już teraz w Polsce dzieci nastoletnie spędzają średnio przed ekranem od sześciu do dziewięciu godzin dziennie.
Amerykańska Akademia Pediatryczna oraz Kanadyjskie Stowarzyszenie Pediatryczne apelują do rządów i rodziców, by wprowadzili zakaz używania przenośnych urządzeń elektronicznych – takich jak tablety, komórki czy konsole – dla dzieci do 12 roku życia. Z ich badań wynika, że ich użytkowanie jest groźne dla zdrowia i rozwoju.
W wielu krajach istnieją ograniczenia dotyczące używania telefonów komórkowych przez dzieci i młodzież w szkołach. Zakazy dotyczą między innymi Niemiec, Francji, Grecji, Włoch, Hiszpanii, Czech, Słowacji i Portugalii. W niektórych krajach są to rozwiązania ogólnokrajowe odgórne i obowiązujące we wszystkich szkołach.
Obserwacje sposobów korzystania z urządzeń elektronicznych przez dzieci i młodzież wskazują na wiele typów ryzyka:
- zagrożenie dla zdrowia fizycznego wynikające z długotrwałej postawy siedzącej
i długiego wpatrywania się w ekran (krótkowzroczność, otyłość, spadek odporności)
- zagrożenia psychospołeczne, w tym zagrożenia wynikające z łatwego dostępu
do treści szkodliwych z punktu widzenia etapu rozwojowego (pornografii i przemocy)
- choroby psychiczne, agresja, zaburzenia koncentracji.
- zagrożenia polegające na zjawisku uzależnienia
- zagrożenia związane z rozluźnieniem więzi społecznych z powodu zastępowania spotkań realnych przez spotkania w sieci, generalnie przeniesienie aktywności do świata wirtualnego co utrudnia budowanie dojrzałych relacji osobowych. Efektem może być wyobcowanie i wzrost objawów samotności czy rozpaczy.
- zagrożenia związane z narażeniem na cyberprzemoc, kreowanie skrzywionego obrazu świata i pojmowania własnej osoby.
Działania rządu powinny iść w kierunku efektywniejszej metody nauczania,
która maksymalnie angażuje ucznia w dialog z nauczycielem i rówieśnikami. W przypadku uczniów korzystanie ze sprzętu powinno polegać na rozważnym dozowaniu korzystania z narzędzi elektronicznych. Bogactwo i dostępność wirtualnej rzeczywistości to poważna pokusa. Dzieciom należy pokazać w pierwszej kolejności świat realny, umożliwić rozwój relacji społecznych, których kontakty wirtualne są w najlepszym wypadku uzupełnieniem, zachęcić do aktywności fizycznej, uzmysłowić wspaniałość przyrody i korzyści z jej obserwacji, wartość czytania książek itd.
W związku z powyższym zwracamy się z prośbą o odrzucenie tego szkodliwego programu.
Z wyrazami szacunku
Tomasz Elbanowski
w imieniu Zarządu Fundacji Rzecznik Praw Rodziców
Do wiadomości:
Prezydent RP
Premier RP
Przewodniczący Komisji Sejmowej Edukacji, Nauki i Młodzieży
Przewodniczący Komisji Senackiej Nauki, Edukacji i Sportu
