Stanowisko Fundacji dot. zmian ustawy Prawo Oświatowe – edukacja domowa

   Sz. P.

dr hab. Przemysław Czarnek

   Minister Edukacji i Nauki

Stowarzyszenie i Fundacja Rzecznik Praw Rodziców, realizując swoje statutowe cele, pragnie wyrazić niepokój w związku ze zmianami  zaproponowanymi w projekcie ustawy  (z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo Oświatowe)   dotyczącymi edukacji domowej i w imieniu rodzin edukujących samodzielnie dzieci w domu  zwraca się z wnioskiem o pozostawienie rodzicom wolności w kwestii edukacji i wychowania dzieci jaką gwarantuje Konstytucja RP

Zakres proponowanych zmian w projekcie ustawy o edukacji domowej prowadzi do zniszczenia tej formy edukacji wypracowanej przez społeczność rodzin edukacji domowej i jest nie do zaakceptowania.

punkt 5.b projektu – ograniczenie terminu zmiany formy edukacji lub szkoły

„1a. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się w terminie od dnia 1 września do dnia 21 września roku szkolnego, w którym dziecko ma rozpocząć spełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku – 4 – nauki odpowiednio poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą. 

Zapis ten jest dyskryminujący dla dzieci edukacji domowej, ponieważ pozostałe dzieci mają swobodę zmiany szkoły nawet kilka razy w roku szkolnym.Rodzice powinni mieć możliwość wnioskowania o edukację domową wraz z przyjęciem dziecka do szkoły.

 punkt 5.c projektu – powrót do rejonizacji wojewódzkiej

„1b) przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego lub szkoła, do której dziecko zostało przyjęte, znajduje się na terenie województwa, w którym zamieszkuje dziecko;”

Rejonizacja zniesiona uprzednio przez obecny rząd na mocy ustawy z dnia 17 marca 2021 roku  

o zmianie ustawy Prawo Oświatowe jest proponowana ponownie, mimo iż jej wadliwość nie ustała. Jest to ograniczenie konstytucyjnego prawa decydowania rodziców o kształcie edukacji dziecka. Zmiana ta wyklucza z edukacji osoby mieszkające na stałe za granicą oraz utrudnia funkcjonowanie szkół katolickich, których obszar działania związany jest z granicami diecezji, które nie pokrywają się z podziałem administracyjnym państwa.

Punkt 5c projektu – ograniczenie liczby dzieci edukacji domowej w danej placówce

„1c) liczba uczniów, którym udzielono zezwolenia na spełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki odpowiednio poza danym przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, daną inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą w chwili wydania tego zezwolenia nie przekracza 50% liczby uczniów danego przedszkola, danej innej formy wychowania przedszkolnego lub szkoły;”

Szkoły mające doświadczenie we wsparciu dzieci edukacji domowej najczęściej nie posiadają uczniów stacjonarnych lub mają ich bardzo mało ze względu na rejon ich położenia. W ostatnich latach edukacja domowa rozwija się w Polsce dynamicznie (31 477 dzieci według danych z SIO na 30.09.2022). Czas pandemii wzmocnił ten trend. Rodziny preferują, jako szkoły prowadzące edukację domową, szkoły które mają już doświadczenia z edukacją domową oraz szkoły które oferują wsparcie dostosowane do potrzeb dziecka. 

Punkt 5c oraz 5h projektu – warunki lokalowe

1. c) „1a) przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego lub szkoła, do której dziecko zostało przyjęte, posiada warunki lokalowe zapewniające możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych dla wszystkich uczniów, w tym uczniów spełniających obowiązek, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązek szkolny albo obowiązek nauki odpowiednio poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą, w przypadku cofnięcia im zezwolenia, o którym mowa w ust. 1;”
2. h) „9. W przypadku cofnięcia zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przedszkole lub szkoła, której dyrektor wydał zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku publicznej innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną oraz niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego – osoba kierująca tą inną formą wychowania przedszkolnego, zapewnia dziecku możliwość spełniania obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki odpowiednio w tym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole.”

Zgoda na edukację domową będzie wydawana tylko w momencie, kiedy szkoła zapewni miejsce dla każdego z uczniów, który realizuje obowiązek edukacyjny właśnie w systemie edukacji domowej. Propozycje zmian spowodują, że szkoły specjalizujące się w prowadzeniu uczniów edukowanych domowo, zmuszone będą do ograniczenia działalności lub przedsięwzięcia dużych wydatków finansowych na poczet zwiększenia metrażu, zatrudnienia w większej liczby personelu i doposażenia placówek. W obliczu przepełnionych klas powyższe propozycje są szkodliwe dla rodzin edukujących dzieci samodzielnie, ale też dla placówek oświatowych borykających się z wyżej wymienionymi problemami.

W związku z powyższym zwracamy się z uprzejmą prośbą o uwzględnienie powyższych uwag lub odrzucenie tego projektu w takiej formie. Uderza on w tysiące polskich rodzin, które zdecydowały się edukować domowo swoje dzieci, ponosząc wszystkie koszty i poświęcenia z tym związane, natomiast rodziny które planowały podjąć się edukacji domowej swoich dzieci, tracą nadzieję na najlepszą w ich pojęciu formę nauczania. 

Z wyrazami szacunku 

Fundacja Rzecznik Praw Rodziców